Με το άρθρο 18 του ν.5043/23

Αλλαγές στον τρόπο εκλογής προέδρων και συμβουλίων στις δημοτικές κοινότητες 

Με το σχετικό άρθρο 18 του ν. 5043/23, θεσπίστηκαν μερικές αλλαγές σχετικά με την εκλογή των διοικήσεων των δημοτικών κοινοτήτων.

Συγκεκριμένα στο άρθρο 18 προβλέπεται, ότι από τις επόμενες δημοτικές εκλογές , που ως γνωστό θα γίνουν στις 15 Οκτωβρίου 2023, οι δημοτικές κοινότητες που έχουν πληθυσμό από 201 κατοίκους και άνω, θα διοικούνται από τον πρόεδρο της δημοτικής κοινότητας και το συμβούλιο της δημοτικής κοινότητας. Με την μέχρι χθες ισχύουσα σχετική διάταξη, Πρόεδρο και Συμβούλιο είχαν οι δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό άνω των 301 κατοίκων. Οι δημοτικές κοινότητες που έχουν πληθυσμό από 201 έως 300 κατοίκους και θα επηρεασθούν από τη νέα ρύθμιση ανέρχονται σε 723.

Μετά τη νέα ρύθμιση δηλ., οι δημοτικές κοινότητες θα διοικούνται ως εξής:

• Με πληθυσμό μέχρι 200 κατοίκους, από τον Πρόεδρο της Κοινότητας
• Με πληθυσμό από 201 μέχρι 2000 κατοίκους από τον Πρόεδρο και δύο μέλη
• Με πληθυσμό από 2001 μέχρι 10.000 κατοίκους από το Πρόεδρο και τέσσερα μέλη
• Με πληθυσμό από 10.001 μέχρι 50.000 κατοίκους από τον Πρόεδρο και 10 μέλη και
• Με πληθυσμό από 50.001 κατοίκους και άνω από τον Πρόεδρο και 14 μέλη

Πρόεδρος της δημοτικής κοινότητας εκλέγεται ο πρώτος σε σταυρούς προτίμησης υποψήφιος του συνδυασμού που συγκέντρωσε κατά τον α' γύρο στη δημοτική κοινότητα την απόλυτη ή σχετική πλειοψηφία του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων. Οι λοιποί υποψήφιοι, του ίδιου συνδυασμού, κατά τη σειρά των σταυρών που έλαβαν, λογίζονται ως αναπληρωματικοί.

Την αντίθεσή της στη ρύθμιση έχει εκφράσει η Συντονιστική Επιτροπή Δικτύου Κοινοτήτων Ελλάδος, καθώς ζητά να επανέλθει η ξεχωριστή κάλπη για την ανάδειξη των προέδρων και των συμβουλίων των κοινοτήτων.

Με το άρθρο 37 πρόεδρος δημοτικής κοινότητας με πληθυσμό έως 300 κατοίκους και τα συμβούλια των δημοτικών κοινοτήτων με πληθυσμό από 301 έως 2000 κατοίκους θα εκλέγονται σύμφωνα με τα εκλογικά αποτελέσματα της συγκεκριμένης δημοτικής κοινότητας, ανεξάρτητα αν είναι μέρος του συνδυασμού του επιτυχόντος δημάρχου ή όχι. Οι έδρες των συμβούλων κατανέμονται αναλογικά στους συνδυασμούς που έλαβαν μέρος στις εκλογές στη συγκεκριμένη  Δ.Κ., και σύμφωνα με τον αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν σε αυτήν.

Πρόεδρος του τριμελούς συμβουλίου είναι ο σύμβουλος του πρώτου κατά σειρά συνδυασμού στη δημοτική κοινότητα που έλαβε τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης.

Στις δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό από 2001 κατοίκους και άνω στις οποίες συγκροτούνται (ανάλογα με τον μόνιμο πληθυσμό κάθε δημοτικής κοινότητας) πενταμελή, ενδεκαμελή και δεκαπενταμελή συμβούλια, πρόεδρος ορίζεται ο πρώτος σε σταυρούς σύμβουλος του συνδυασμού του δημάρχου, καθώς σύμφωνα με την νομοθεσία ο συνδυασμός του δημάρχου λαμβάνει τα 3/5 του συμβουλίου αυτών των δημοτικών κοινοτήτων.

Ειδική ρύθμιση για την εκλογή προέδρου συμβουλίου κοινότητας άνω των 300 κατοίκων με ισχύ έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 που λήγει η δημοτική περίοδος που διανύουμε περιέχεται στο άρθρ 10.

Η διάταξη συνιστά συμμόρφωση με απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, το οποίο έκρινε ως αντισυνταγματικές διατάξεις σχετικά με τον τρόπο ανάδειξης του προέδρου των δημοτικών κοινοτήτων άνω των 300 κατοίκων με ορισμό του συμβούλου του πρώτου κατά σειρά συνδυασμού. Με τη νέα διάταξη επανέρχονται σε ισχύ οι ρυθμίσεις που προβλέπουν την εκλογή του προέδρου της δημοτικής κοινότητας από το σύνολο των μελών του συμβουλίου μεταξύ των δύο πρώτων συμβούλων των δύο πρώτων κατά σειρά εκλογής συνδυασμών.

Αυτό σημαίνει ότι σε όσες κοινότητες άνω των 300 κατοίκων ο πρόεδρος δεν εκλέχτηκε σε συνδυασμό που συγκέντρωσε ποσοστό μεγαλύτερο του 50%, θα πρέπει να γίνει ειδική συνεδρίαση του συμβουλίου κοινότητας για να εκλεγεί εκ νέου ο πρόεδρός του.